Czym jest adaptacja w budownictwie?
Podczas lat spędzonych w tematyce innowacji w budownictwie, niskoemisyjnych czy zeroemisyjnych budynków zauważyliśmy, że dzisiejsze budownictwo nie skupia się tak samo na dopasowywaniu do zmian klimatu, jak na nie dopuszczeniu do tych zmian.
W tematyce zrównoważonego rozwoju przeważnie realizuje się budownictwo, które przede wszystkim kieruje się niskim zużyciem energii, co służy obniżaniu śladu węglowego. Poza przypadkami, gdzie inwestor realizuje swoją politykę wizerunkową, (czy też przypadki greenwashingu) są budynki, które rzeczywiście są pozytywnymi przykładami. Jednak nie dość, że nadal są rzadko spotykane, to zwykle ich pozytywne nacechowanie sprowadza się do obniżenia zużycia energii, zastosowaniem materiału z recyklingu jako jednego z elementów budowli czy innymi miejscowymi zabiegami. Nadal niestety są to realizacje służące bardziej jako potwierdzenie tezy a nie jako standard. Oczywiście na początku drogi dekarbonizacji budownictwa jest to prawidłowe podejście jednak niekompletne z punktu widzenia użytkownika budynku i jego komfortu.
Takie podejście jednak nie odpowiada na coraz trudniejsze warunki panujące na ziemi bo zakłada że skutków ocieplenia klimatu da się uniknąć, podczas gdy te skutki już odczuwamy.
Wiele prac naukowych, opracowań organizacji pozarządowych (NGO) jasno podkreśla, że mitygacja i adaptacja powinny być wdrażane na równi inicjatywy w budownictwie. Niestety, w świecie gdzie pierwszym czynnikiem kształtującym zabudowę jest zwykle koszt zarówno jedne i drugie są rzadkością. Są jednak przykłady odwołujące się do lokalnych tradycji w budownictwie, które wynikają z klimatu miejsca i lokalnych uwarunkowań. Przykładem może być np obecne działania architektów w Afryce, kontynencie najbardziej dotykanym przez zmiany klimatyczne.
Po szczycie klimatycznym z roku 2022 wszystko wskazuje na to, że zakładane zatrzymanie ocieplenia klimatu na poziomie wzrostu średniej globalnej temperatury o jedynie 1,5 st. C staje się nierealne. Oznacza to, że emisje gazów cieplarnianych nie zostają zmniejszane a z trwających obserwacji i badań wynika, że wręcz przeciwnie.
To kieruje ludzkość w stronę coraz trudniejszych warunków, do których będziemy musieli się zaadaptować.

Jaka jest różnica miedzy adaptacją a mitygacją w budownictwie?
Adaptacja klimatyczna to szereg działań mających na celu dopasowanie się do zmian klimatycznych i ich skutków. Zadaniem adaptacji jest przewidywanie, zminimalizowanie i uniknięcie wpływu skutków zmiany klimatu poprzez zmianę np. obecnych zwyczajów budowlanych na bardziej odporne i dopasowane do nowych warunków.
Mitygacja to działania mające na celu ograniczenie przyczyn ocieplenia. Uwzględnia to redukcję emisji lub zwiększenie systemów powodujących ich zatrzymywanie.
Co oznacza adaptacja w praktyce? Jak przygotować budynki na nadchodzące skutki zmian klimatycznych?
Adaptując się do skutków zmian klimatu przewidujemy potencjalne zagrożenia, staramy się ocenić szanse ich wystąpienia i adekwatnie do tego dopasowujemy technologie stosowane w budynku. Poniżej podajemy przykładowe sposoby adaptacji w budynkach w odniesieniu do zagrożeń klimatycznych:
– rosnące temperatury (skutki: większe zapotrzebowanie na chłodzenie, szybsze zużycie materiałów zewnętrznych, wyższe temperatury wewnętrzne)
-> pasywne sposoby chłodzenia,
-> pojemność termiczna,
-> wysokiej jakości materiały zewnętrzne, jasne,
-> odbijające promieniowanie słoneczne barwy,
-> zacienianie otworów okiennych,
-> odpowiednia orientacja budynku.
– chwilowo intensywne opady, deszcze nawalne (skutki: nagłe powodzie, zaleganie wód opadowych)
-> wzmocniona konstrukcja budynku,
-> zabezpieczenia przeciwwodne fundamentów,
-> powiększone systemy odwodnień,
-> zieleń zatrzymująca wilgoć,
-> lepsza retencja na działce
– wichury, intensywne wiatry (większe obciążenia na konstrukcję budynku)
-> wzmocnione konstrukcje budynków,
-> trwale zamontowane materiały dachowe i elewacyjne
– spadek wilgotności otoczenia (skutki: ryzyko pożarów)
-> stosowanie materiałów niepalnych,
-> konstrukcje o odpowiedniej odporności pożarowej.
Zobacz inne artykuły
Dotychczasowe zmiany klimatu Polski dziś i przewidywania na przyszłość

Zmiany klimatyczne to temat, który staje się coraz bardziej palący na całym świecie, a Polska nie jest wyjątkiem. Nasz kraj również doświadcza skutków globalnego ocieplenia i rosnącej niestabilności pogodowej.
Czytaj więcejJak wpływa zmiana klimatu na zdrowie i zachowanie człowieka?

Ekstremalne zjawiska klimatyczne wpływają niekorzystnie na życie człowieka. Stanowią bezpośrednie zagrożenie zdrowia lub życia a w najlżejszej formie powodują zmianę zachowań, spadek efektywności pracy, problemy psychiczne a nawet społeczne.
Czytaj więcejCzym jest adaptacja
w budownictwie?

Podczas lat spędzonych w tematyce innowacji w budownictwie, niskoemisyjnych czy zeroemisyjnych budynków zauważyliśmy, że dzisiejsze budownictwo nie skupia się tak samo na dopasowywaniu do zmian klimatu, jak na nie dopuszczeniu do tych zmian.
Czytaj więcej